Genel olarak ayak tırnaklarında görülen tırnak mantarı (onikomikoz), çeşitli yollarla bulaşabilen enfeksiyonel bir hastalıktır. Hastalık toplumun %10’unda görülmekle birlikte, 60 yaş ve üzerinde bu oran iki katına çıkmaktadır. Tırnak üzerindeki mantar lekeleri hastalık başlangıcında beyaz ya da sarı renkte ve küçük boyutlarda olsa da, daha sonra bu lekelerin boyutu artmakta ve tüm tırnağı kaplayabilmektedir. Tırnak mantarı, tırnak üzerinde yayıldıkça tırnaklar kalınlaşmakta, tırnakların renk düzenleri bozulabilmekte ve tırnaklar parçalanabilmekte. Tırnak mantarı, tırnak civarında ağrılara sebep olabilmektedir.
Tırnak Mantarının Belirtileri
- Tırnaklarda görülen kırılmalar.
- Tırnaklarda görülen kalınlaşma.
- Sarı veya beyaz çizgilerin yanı sıra tırnaklardaki renk ve şekil bozuklukları.
- Tırnaklardan gelen koku.
- Hasar görmüş tırnakların tamamen çıkması.
Tırnak Mantarının Sebepleri
Tırnak mantarına genellikle Tinea Pedis isimli dermatofit bir mantar sebep olur. Bu mantar çoğunlukla insan cildinde zararsız bir şekilde yaşarken, uygun ortamlarda çoğalarak enfeksiyonlara sebep olabilmektedir.
Mantarlar yüzme havuzları, duş gibi sıcak ve nemli ortamlarda bulunabilir. Tırnak ya da tırnak yatağına yerleşen mantarlar sıcak ve nemli ortamlarda çok daha hızlı çoğalırlar. Ayaklar genellikle ayakkabı içerisinde sıcak ve de nemli bir ortamda bulunduğundan, ayak tırnaklarında mantar görülme olasılığı el tırnaklarına göre çok daha yüksektir. Bunun yanında ayak parmaklarında, el parmaklarına göre daha az kan akışı vardır. Bu sebeple de vücudun bağışıklık sisteminin ayak tırnaklarındaki enfeksiyonu temizlemesi güçleşmektedir.
Tırnak Mantarının Tedavisi
Tırnak mantarının tedavisinde Terbinafin ve Itrakonazol etken maddelerini içeren ilaçlar oldukça etkilidir. Bu etken maddeleri içeren ilaçlar ile yapılan tedavilerde el tırnaklarında %80 – %90, ayak tırnaklarında da %70 – %80 civarında başarı sağlanabilmektedir.
Antifungal (mantar öldürücü) tırnak kremleri de tırnak mantarının tedavisinde etkilidir.
El ve ayaklar, parmak araları dahil olmak üzere sık sık sabun ve su ile yıkanmalı ve ardından kurulanmalıdır. Giyilen çorap ve ayakkabılar ayakları havasız bırakmamalıdır. Bunun yanında giyilen çorapların günlük olarak değiştirilmesi, ter gibi etkenlerle nemli kalabilecek ayakkabı içlerinin mutlaka kuru olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Mümkünse en az iki çift ayakkabı kullanılmalı ve bunlar günlük, değişimli olarak giyilmelidir. Mantara sebep olan eski ayakkabılar mümkünse atılmalıdır. Mantarlı tırnakların kesiminde ayrı bir tırnak makası kullanılmalıdır. Havuz, duş gibi ortak alanlarda yalın ayak dolaşılmamalı, mutlaka terlik veya sandalet giyilmelidir. Eğer manikür ve pedikür yaptırılıyorsa, burada kullanılan aletlerin steril olmasına özen gösterilmelidir.
Hijyenik şartlarda törpülenmek sureti ile tırnak üzerindeki mantarın miktarı azaltılabilir. Bu yöntem, tırnak civarındaki ağrının da azalmasına yardımcı olur.
İleri seviyedeki tırnak mantarlarının tedavisinde cerrahi yöntemler gerekebilir. Mantarın bulunduğu tırnak anestezi altında çekilerek, çekilen tırnağın altından sağlıklı tırnağın çıkması sağlanabilmektedir. Yeni tırnağın çıkması bir yıl sürebilmektedir.
