Darboğaz Nedir? Nasıl Önlenir?

Darboğaz (bottleneck), bilgisayar donanımları arasında bulunan düşük performanslı (zayıf halka) bir birim sebebiyle tüm birimlerin birbiriyle uyumlu hızlarda çalışamaması durumudur. Yavaş kalan birim ekran kartı, işlemci, RAM veya hard disk olabilir.

Darboğaza örnek olarak işlemci ve ekran kartı ele alınabilir. Eğer performansı yüksek bir işlemci ile birlikte performansı düşük bir ekran kartı kullanılıyorsa, aynı anda ekrana yoğun çizim ve arka planda yoğun işlemlerin yapılması gerektiği durumlarda işlemci görevlerini hızlıca tamamlayıp, sistem ekran kartının çizimleri bitirmesini bekleyebilir.

Benzer şekilde hızlı bir işlemcinin yanında yavaş bir harddiske sahip bir sistem, işlemcinin görevlerini tamamlamasının ardından harddiski bekleyebilir. Bu durumların tam tersi de mümkündür. Sonuç olarak yavaş olan bilgisayar bileşeni darboğaz (botttleneck) oluşturacaktır.

Darboğaz Nasıl Anlaşılır?

MSI Afterburner programı ile ekrana yüzdesel olarak GPU (ekran kartı) ve işlemci kullanımları çizdirilebilir. Örneği GPU (ekran kartı) kullanımı düşük fakat CPU (işlemci) kullanımı %100 ise bu durumda işlemci ekran kartına göre yavaş kalıyor demektir. Benzer şekilde örneğin Windows 10 işletim sisteminde CTRL + ALT + DEL -> Görev Yöneticisi -> Performans sekmesinden işlemci ve harddisk arasında darboğaz olup olmadığı izlenebilir.

Darboğaz Nasıl Önlenir?

Darboğazın önüne geçebilmek için overclock (hız aşırtma) işlemleri iki sebeple tavsiye edilmemektedir. Birincisi darboğaz problemi sisteminizdeki bileşenlerin arasındaki performans farklı çok yüksek ise oluşur. Overclock ise az bir performans kazancı sağlanır ve bu kazanç da darboğaz probleminin önüne geçebilecek düzeyde olmamaktadır. İkincisi overclock ısınma problemlerine sebep olur ve bu da daha büyük problemlere sebep olabilir. Tüm bu sebeplerle overclock ile darboğaz probleminin önüne sağlıklı bir şekilde geçilememektedir.

Darboğazın önüne geçebilmek için yavaş kalan bilgisayar bileşenlerinin diğer bileşenlerle uyumlu olacak şekilde yenilenmesi gerekmektedir. Eğer yeni bir sistem toplanıyorsa, örneğin hızlı bir işlemcinin yanında düşük performanslı bir ekran kartı tercih edilmemelidir. Oyun oynanmayacak, grafik işlemleri yapılmayacak dahi olsa; ekran kartının işlemci ile uyumlu çalışacak bir hıza sahip olması gerekmektedir. Günümüzde Windows 10 gibi işletim sistemleri tek başlarına dahi iyi performans gerektiren ekran kartlarına ihtiyaç duymaktadır. Günümüzde kullanılan işlemci hızlarına uyumlu olabilmesi için, en azından işletim sisteminin bir SSD diske kurulması tavsiye edilmektedir. Bilgisayar parçaları seçilirken donanımlar arası denge iyi kurulmalı ve ayrılacak bütçe buna göre ayarlanmalıdır.